Longreads en leestijden


(686 woorden / geschatte leestijd: 3-5 min)

Wat is een longread?

Een longread of long read is een prettig leesbaar, verhalend en journalistiek geschreven krantenartikel dat dieper gaat dan het doordeweekse nieuwsbericht en daar echt de ruimte voor neemt. Vaak met commentaar, analyse en achtergrondinformatie in het belang van opinievorming.

Deze unieke journalistieke vertelvorm, ook wel longform of long form genoemd, is een aantrekkelijk vormgegeven, aansprekende leesbeleving van 2000 woorden of een veelvoud hiervan. Digitale versies van longreads worden vaak multimediaal verrijkt met filmpjes, geluids- en videofragmenten, datavisualisaties en bewegende achtergronden.

Fraaie voorbeelden van digitale longreads zijn De wetsuit-man van het NRC, Snow Fall van The New York Times en Who wants to shoot an elephant? van Wells Tower op GQ.

Bedenkelijke zet of zorgzaam gebaar?

Sommige uitgevers van dagbladen en magazines vermelden de aanduiding longread expliciet bij de titel of inleiding van dergelijke artikelen. Wellicht zonder meer een goedbedoelde waarschuwing voor de onbedachtzame lezer, opdat deze zich niet verslikt in een grote hap leesvoer.

Dit gulle gebaar kan echter ook worden opgevat als een laatstewaarschuwingsbordje. Dat de tekst voor één keer eens niet piramidaal is opgebouwd, maar lineair moet worden gelezen. En dus een stille wenk dat je de teneur en inhoud van het artikel niet kan raden door de koppen vluchtig te scannen als verkeersborden die voorbijzoeven langs de snelweg.

Start! Uw tijd loopt…

Ook op internet, waar meer wordt gescand dan gelezen, is een soortgelijke vermelding in gebruik. Hier wordt bij een tekst of artikel wel eens vaker de geschatte leestijd vermeld. Die vermelding is louter een handige en goedbedoelde indicator voor mensen met weinig tijd die toch graag wat informatie willen vergaren.

DE WOORDENWERF - LEESTIJD

– 5 minuten? Ideale lectuur voor de koffiepauze.

Diezelfde trend is inmiddels echter ook merkbaar in de uitgeverswereld, waar op steeds meer boeken de geschatte leestijd wordt vermeld. Nuttige informatie of gewoon een slimme verkooptruc?

En hoe accuraat is die schatting op basis van de gemiddelde leessnelheid eigenlijk? De lange, zinnelijke beschrijvingen van een bekroond boek als Post Mortem en de vaak verweven verhaallijnen van Peter Verhelst lezen immers van nature trager dan een sensatieroman à la Vijftig tinten grijs. Worden trage lezers niet ontmoedigd door deze gamificatie van lectuur?

DE WOORDENWERF - LONGREAD - LEESTIJD - 5-hour read

Lange vlucht gepland? Dit boek heb je uit voor je bent geland!

Wat als je binnenkort pagina 156 van je e-boek omslaat op je e-boeklezer en er even verschijnt dat je boek over exact 45 minuten uit is? Zal ontspannende lectuur hierdoor niet aanvoelen als een race tegen de tijd, om toch maar die geschatte leessnelheid te halen? Of ga je dan juist, in een vlaag van rebellie, die leestijden lekker aan je laars lappen en moedwillig trager lezen?

Misschien doen auteurs en uitgevers er goed aan om ook het aantal woorden te vermelden. Zo laat je de lezer bepalen door welke leestip hij zich laat (ver)leiden. En kan hij zonder enige vorm van subliminale peer pressure je tekst of boek in eigen tempo lezen, net zoals voorheen.

Hoe vertaal jíj longread in het Nederlands?

Hoe je het ook aanvoelt of opvat, als informatieve lezerstip of betuttelende waarschuwing, in het Nederlands is er nog geen term die de lading van longread passend dekt. Tijd dus voor een denkoefening!

Hoe noem jij zo’n stevig stukje journalistiek? Zo’n lekker lang lezertje… misschien een doorlezer of diepgraver? Het is tenslotte geen snack of tussendoortje, maar een pièce de résistance (hoofdschotel) voor de lezer met grote leeshonger. Dergelijk leesvoer, waar doorzetters hun tanden in kunnen zetten, zou je met wat goede wil ook een doorbijter kunnen noemen.

Of misschien wel een doorloper (naar analogie van een kruiswoordraadsel zonder zwarte vakjes) omdat in (papieren) longreads vaak spaarzaam gebruik wordt gemaakt van plaatjes en foto’s.

En jíj? Wat vind jíj van leestijden en vermeldingen als longread? Een welgemeende en handige redactionele inlichting? Of eerder een afschrikmiddel om ongeduldige beeldschermlezers af te weren?

En weet jíj misschien een prachtige, passende Nederlandse benaming voor longread? Deel hieronder je mening en vondsten. Alles is welkom. Met of zonder vermelding van leestijd of aantal woorden.

 

PS ook een longread nodig voor jouw bedrijfscommunicatie? Neem vandaag nog contact met mij op. Ik maak er graag tijd voor.


© 2015 John Vanormelingen

Word speed, Mr. Sulu!


Technologiebedrijf Spritz Inc. uit Boston, heeft een gelijknamige app ontwikkeld waarmee je The Hobbit in minder dan twee uur uitleest. Is Spritz het nieuwe lezen of het einde ervan?

Lees sneller met de snelleesapp SpritzMet de snelleesapp van Spritz hoeven je ogen niet te bewegen. Je richt je op één uitgekiend fixatiepunt op het scherm, doorgaans links van het midden van het woord, waar woorden één voor één verschijnen. Daarbij houdt één gekleurde letter je focus vast waar die bij het lezen moet liggen. Die combinatie van leestechnieken maakt dat je sneller leest.

Spritz bouwt hiermee voort op leesapps als Velocity en het wetenschappelijk beproefde RSVP-model (Rapid Serial Visual Presentation) uit de jaren 70. De gemiddelde leessnelheid bedraagt 240 woorden per minuut. Met deze nieuwe app zou je die snelheid kunnen verhogen tot 1.000 woorden per minuut. Handig voor wie weinig tijd heeft.

Zoef!

Is schermlezen de toekomst? Informatie wordt steeds vaker op een steeds kleiner schermpje gepresenteerd. Denk maar aan je e-reader, je mobiele telefoon, smartwatches en Google Glass. Schermlezen verkleint niet alleen het leesoppervlak, maar ook je gezichtsveld. Doordat de woorden in het midden van je beeldscherm verschijnen, hoeven je ogen geen sprongen meer te maken of je tekst als volgspots te scannen. Spritz is dus rustiger voor je ogen, waardoor je sneller informatie kunt opnemen.

De Woordenwerf - snellezen met SpritzNadeel is dat je de woorden niet goed in hun context kunt plaatsen. Bovendien wordt alle informatie meteen in een strak, metronomisch tempo op je afgevuurd, terwijl je als lezer al eens een leespauze inlast om aan je koffie te nippen of je horloge te checken. Een regelaar om je leessnelheid zelf geleidelijk op te drijven, ontbreekt ook. En heel even teruglezen zit er ook niet meer in.

Ook het belang van rustpauzes en tekstbinders, zoals leestekens, witregels, alinea’s en hoofdstukken, lijkt hierdoor te verdwijnen. Een snedige dialoog of een cliffhanger aan het eind van een hoofdstuk zal je dus in een snelleesapp anders ervaren dan op papier. En de weerbarstige kracht van enjambementen gaat al helemaal verloren.

Mogelijk is een snelleesapp dan ook meer iets voor rechtlijnige lectuur, zoals krantenartikelen of e-mails, waarbij je alleen voorwaarts leest. En niet voor complexere documenten, waarin je terug- en vooruitblikt om verbanden te leggen. Of voor teksten met interactie tussen tekst en beeld, zoals kinderboeken.

Lezen we binnenkort alleen maar korte zinnen?

Zijn snelleesapps zoals Spritz gewoon leuke gadgets of is er meer aan de hand? Beleef je met deze revolutionaire leestechniek ook net zo veel plezier aan lezen als op papier? En onthoud je ook evenveel? De meningen zijn voorlopig duidelijk verdeeld.

Misschien vraagt deze manier van lezen ook om een geheel nieuwe vorm van schrijven. Korte, kernachtige formuleringen. Zoals deze. In korte zinnen. Om ze sneller te verwerken. Is dit het einde van lange, samengestelde zinnen met uitbreidende of beperkende bijvoeglijke bijzinnen? Staan we aan het begin van een nieuw tijdperk van gespecialiseerde snelschrijf- en snelleeslectuur? En gaat deze nieuwe leesmethode uiteindelijk ook onze spelling beïnvloeden? De tijd zal het uitwijzen.

Doe nu de test

Zelf eens proberen? Hoeveel woorden kun jij per minuut lezen? Probeer het met deze afbeeldingen:

Dit zijn 250 woorden per minuut:

De Woordenwerf - Verhoog je leessnelheid met de Spritz reading app - 250 woorden per minuut

Te makkelijk? Wat dacht je van 350 woorden per minuut:

De Woordenwerf - Verhoog je leessnelheid met de Spritz reading app - 350 woorden per minuut

Gelukt? Nu 500 woorden per minuut. Klaar? Af!

De Woordenwerf - Verhoog je leessnelheid met de Spritz reading app - 500 woorden per minuut

Wil je dit artikel eens snellezen?

Dan kan in drie stappen met de gratis snelleesapp OpenSpritz:

1. Ga even naar deze pagina van gun.io en sleep daar deze afbeelding naar je bladwijzerwerkbalk (Firefox). Keer daarna terug naar deze pagina.

Kopieer de gratis snelleesapp OpenSpritz naar je bladwijzerwerkbalk

Tip: je kunt ook rechtsklikken op de afbeelding, de optie Bladwijzer voor deze koppeling maken (Firefox) of Aan Favorieten toevoegen (Internet Explorer) selecteren en als opslaglocatie de bladwijzerwerkbalk (FF) of Werkbalk Favorieten (IE) kiezen.

2. Selecteer de tekst van dit artikel en klik op je bladwijzerwerkbalk op OpenSpritz this! (FF) of kies Favorieten, Werkbalk Favorieten en daarna OpenSpritz this! (IE).

3. Selecteer boven aan het scherm de gewenste leessnelheid en begin te lezen.

Oefenen maar.

__________________________________________

Lees je liever wat sneller op papier? Dan zijn deze 3 leestips voor jou.

1. Leg je bladwijzer (of een vinger, pen, of een vel papier) boven de regel die je leest (niet eronder) en schuif deze bij het lezen verder naar beneden. Hierdoor wordt je gedwongen om verder te lezen en niet terug te blikken op wat je al eerder hebt gelezen. Verplaats je regelbedekker iets sneller naar beneden dan je denkt de regel te kunnen lezen.

2. Fixeer niet op elk woord apart, maar groepeer woorden in blokken van vijf of zes woorden. Negeer daarbij minder belangrijke woorden, zoals stopwoorden (what’s in a name…). Lees er gewoon overheen en vorm de woorden niet met je lippen; dat vertraagt je leesproces. Drijf de snelheid op tot je hersenen gewend raken aan het snellere tempo.

3. Time jezelf en oefen zo veel je maar kunt. Net als bij elke andere vaardigheid of sport verbeter je je leessnelheid alleen maar door hard te trainen en je grenzen te verleggen.

__________________________________________

© 2014 John Vanormelingen

Vijftig tinten zwartkijken


BESCHOUWINGEN ZO BITTER ALS ROET (Zwarte Piet)

Al generaties wordt in Nederland en België Sinterklaas gevierd en al net zo lang staan deze landen bekend als behoorlijk tolerante en multiculturele naties. Dit jaar maakte u het echter al te bont. Hoe kon het zo ver komen? Met plaatsvervangend schaamrood op mijn roetzwarte kaken blik ik terug op een woelige periode van uniformering en verzuring.

Wie zoet is, krijgt lekkers. Wie verzuurt, krijgt gelijk (Zwarte Piet)

De samenleving van de 21e eeuw wordt alsmaar multicultureler. De grenzen zijn opengesteld en iedereen is overal welkom. Toch heeft dit sprookjesverhaal van grensoverschrijdende samenhorigheid een zwart randje voor de rijkdom van onze taal en tradities.

What’s in a name?

We leven in een tijd waarin elk woord dat ook maar enigszins bedreigend, kwetsend, onfatsoenlijk, onaangenaam of anderszins te negatief overkomt, lijkt te moeten wijken voor een braaf, welluidend alternatief. De bijl van onze verdraagzaamheid mag dan wel bot zijn, maar alle scherpe kantjes van onze woordenschat gaan er wel allemaal mooi af. Een blik onder het topje van deze ijsberg:

  • 1977. De eerste tekenen van onverdraagzaamheid voor geladen woorden komen boven water. Een lobby- of minderheidsgroep met lange, koude tenen krijgt het plots te warm aan de voeten. Een Eskimo heet voortaan een Inuit. Niet veel later worden ook indianen gepromoveerd tot oorspronkelijke Amerikanen en krijgt de zwarte bevolking van Amerika een eerste upgrade naar Afro-Amerikanen en nog later een tweede naar het politiek übercorrecte Amerikanen van Afrikaanse origine.
  • 2006. Ook Nederland is niet zo tolerant als het lijkt. Koekfabrikant Van der Breggen verandert de naam van zijn legendarische negerzoenen in het stuntelige en smaakloze Buys Zoenen. ‘Na zorgvuldig markt-, merk- en consumentenonderzoek vonden we het tijd de productnaam te moderniseren’, luidt het stijfjes bij de fabrikant.
  • 2011. Het secularisme viert hoogtij in het Verenigd Koninkrijk. De BBC gebruikt voortaan de neutrale benaming BCE en CE ((Before) Common Era) in plaats van de gangbare christelijke notatie BC (Before Christ) en AD (Anno Domini) om een aantal lobbyhaaien te paaien.
  • 2013. Ook België gaat niet meer vrijuit. Na Amsterdam schrapt ook Gent de woorden autochtoon en allochtoon in februari uit zijn beleid.
  • 2013. In juli vindt een Duitse vereniging van Sinti en Roma, twee zigeunergroepen, dat het welletjes is geweest met hun zigeunersaus. Zij houden meer van pikante saus of hete pepersaus.

Dat smaakt naar meer, moet de mopperpotgeneratie hebben gedacht. Niet alleen woorden moeten wijken. Ook aan de teloorgang van eeuwenoude tradities wordt hard gewerkt. In 2008 mag Sinterklaas in Antwerpse openbare scholen plots niet meer verschijnen met een kruis op zijn mijter. De kruisloze multicultimijter doet zijn intrede. En sinds het najaar van 2013 is werkelijk niets meer heilig. Ook ik, Zwarte Piet, lig nu onder vuur, tot bij de VN toe.

De tijden veranderen, dat staat vast. En straks is niets meer wat het was, Darwin vertelde het al. Ook een maatschappij evolueert voortdurend, maar kan dat ook zonder verzuring of teloorgang van tradities? Quo vadis societas?

 Dubbelplusgoed

Hoe moet het verder met onze taal? Mag de vlag van elk woord voortaan maar één lading dekken? Gaat de lont eruit en wordt beeldspraak binnenkort een voorbijgestreefd medium of zelfs taboe? Haalt de uniformiteit het van de creativiteit en wordt taal voor de volgende generatie een exacte wetenschap?

Woorden lijken in de eenentwintigste eeuw alleen bestaansrecht te hebben als ze het designlabel OOO dragen: objectief, onbevooroordeeld en onpartijdig.

'George Orwells Newspeak wordt een zelfvervullende voorspelling.' (Zwarte Piet)

Gebrek aan humor bij enkele lichtgeraakte zeurpieten? Een tekort aan inzicht bij traditionalisten en fatsoensrakkers? Schrappen we uiteindelijk net zolang woorden uit onze woordenschat tot alle nuances in woord en idee zijn verdwenen en we geen woorden meer overhouden om politiek incorrecte dingen te kunnen zeggen? George Orwells Newspeak wordt zo stilaan een zelfvervullende voorspelling.

Een onderbouwd en genuanceerd debat dringt zich op. Zoveel is zeker. Maar dat wordt een lastig discours waarin iedereen kleur moet bekennen. Maar wat als de dubbelplusgoed oplossing nu al als strooigoed voor het rapen ligt?

Het nieuwe omdenken

Waarom niet gewoon de reactie omkeren? En de negatieve associatie, belediging of stigmatisering omzetten in een  eerbetoon. Bekijk het als een compliment of opsteker dat een product de naam draagt van een groep die bij sommigen negatief bekendstaat. En ga een term als moorkop of jodenkoek juist ervaren als een erenaam. De geuzen deden het ons al voor. Zij ontleenden destijds hun naam aan het neerbuigende ´ce ne sont que des gueux´ (het zijn alleen maar armoedzaaiers).

Omdenken. Ja, misschien is dat wel de oplossing voor deze netelige kwestie. Vorm problemen om in opportuniteiten. Erger je blauw aan bekrompenheid, maar geef zelf het groene licht aan creativiteit. Loop niet netjes in het gareel, maar kleur vrolijk buiten de lijntjes. Keer het keurige hokjesdenken de rug toe en herhaal de mantra van Frank Zappa: ‘Zonder afwijking van de norm is vooruitgang niet mogelijk’.

Het glas is al halfvol. Vul het verder aan de juiste kraan.

Ja, keer snel die fnuikende denktrant om voordat alles eenheidsworst is en ook ik Pedro Negro non grata word en samen met vele andere tradities en woorden in het vergeetboekje terechtkom. Anders springt straks alweer de volgende misnoegde populatie gekrenkt op de bres. Ha, ik zie de uitgelaten massademonstraties van metaforen en andere stijlfiguren al voor me. Angsthazen, pechvogels, geldwolven, kloothommels, boekenwurmen, persmuskieten, stoeipoezen, schijtlijsters en uilskuikens. Allemaal op de bres met protestborden als ‘Wij zijn geen zondebok van jullie verzuring!’.

Nee, laten we die schertsvertoning voorkomen met een omslag van onze mindset en gewoon trots zijn op onze cultureel geladen woordenschat en kostbare cultuur en die verder verrijken. Apetrots. Dat lijkt me een beregoed idee om de maatschappij weer te verzoeten.

 Het glas is al halfvol. Vul het verder aan de juiste kraan.


© 2014 John Vanormelingen

Tap eens uit een ander vaatje (35+)


– Yow, bro! Hoesie?
– Relax. Gewoon ff aan ’t chillaxen, dude.
– Die twerkvideo van Ronaldo’s ex-WAG al gezien?
– Hallootjes! Die was echt killa swag! LOL!
– Idd! ROFL!

Say what!? (clark gable) jongerentaal

Jongerentaal kan behoorlijk irri zijn als je niet mee bent. En jong bier moet gisten. Brouwerij Haacht deelt die meningen en heeft voor het doelpubliek van zijn Ommegangbier (35-plussers) een ludieke campagne opgezet om paal en perk te stellen aan jongerentaal.

En dat levert leuke taalmomenten op. Neem eens een kijkje in de Niet-lijst en ontdek aan welke trendy woorden Ommegangdrinkers zich ergeren. Of verban zelf een jongerenwoord uit je woordenschat. Keineig! En win één van de duizend slokken* Ommegang om die nare smaak van al die megahippe woorden weg te spoelen. Fab!

* Slok: een klein glaasje om aan de volwassen smaak van Ommegang te wennen.

Ommegang bier - De niet-lijst met jongerentaal

Levensgenieters hebben bier leren waarderen. Ad fundum én mondjesmaat. Alleen tappen zij uit een ander vaatje om hun smaak kenbaar te maken. Bijvoorbeeld met oude spreekwoorden waar jongeren niet veel kaas van hebben gegeten. Weet jij wat ze hiermee bedoelen?

(Plaats je cursor op het spreekwoord voor het antwoord.)

Wijn op bier is plezier, bier op wijn is venijn

Vechten tegen de bierkaai

Een huis vol dochters is een kelder vol zuur bier

Eigen bier smaakt het best

In de hemel is geen bier, daarom drinken we het hier

Jong bier moet gisten

Oude wijven, zuur bier

Schuim is geen bier

Uit een ander vaatje tappen

Koud bier maakt warm bloed

Een vaatje zuur bier

Hij is boven zijn bier

Eigen bier smaakt het best

Bier en barmhartigheid komen bij elkaar

Het bier is niet voor de ganzen gebrouwen

Dat is klein bier

Waar de abt herbergier is, mogen de monniken wel bier halen

Er komt leven in de brouwerij

Het is een boon in een brouwketel

Holle vaten klinken het hardst


© 2014 John Vanormelingen

Tosti met witlof of kaastaart met muskaatnoot?


hier spreekt men Nederlands

Neem een Nederlandse kok en geef hem een Vlaams recept. Laat hem een uurtje garen in een keuken. Benieuwd wat hij ervan bakt? Niet veel soeps?

Daar brengt dit boek in Nederland binnenkort misschien wel verandering in. Uitgeverij Van Halewyck brengt dit Vlaamse boek in Nederland ‘onvertaald’ uit, maar voegt er begrijpelijkerwijs wel een verklarende woordenlijst aan toe voor Vlaamse culinaire termen zoals pladijs, platte kaas en passe-vite.

Een gebaar dat de Nederlandse uitgeverijen van vertaalde kookboeken van Nigella Lawson en Jamie Oliver misschien ook eens kunnen overwegen voor de Vlaamse klant-kok*? Food for thought voor lekkere en leerzame lectuur.

Lees hier het volledige artikel uit De Standaard:

Dagelijkse kost - Vlaamse of Nederlandse editie?

* Meer weten over samenstellingen zoals klant-kok? Dan moet je hier zijn!


© 2014 John Vanormelingen