Woordenboekmaker Van Dale houdt voeling met de actualiteit. Daarom werkt de toonaangevende uitgever van woordenboeken elk jaar zijn digitale versie van de Dikke Van Dale twee keer bij.

Ook deze maand is Van Dale’s digitale woordenboek weer bijna duizend nieuwe woorden rijker geworden. En alsof dat nog niet genoeg is, zijn ook de vertaalwoordenboeken in Van Dale Online uitgebreid met honderden nieuwe vertalingen.

Mag het wat meer zijn?

Sapperdeflap! (Pipo de clown)

Nieuwe woorden die haast dagelijks in de media opduiken, zoals app, twerken, popcake, showrooming en pop-uprestaurant, ontbreken natuurlijk niet op het appel.

Wat wel opvalt, is de toevoeging van een aantal oudere woorden die je tot vandaag nog niet online aantrof. Zo zijn woorden als wielerbelofte, prinsenmuts, hernia en de onvergetelijke uitroep sapperdeflap van de tv-figuur Pipo de clown (1958-1980) nu pas toegevoegd aan het woordenboek.

Maar wat zijn ditmaal de minder bekende, mooiste, opmerkelijkste en leukste nieuwkomers? Hier is alvast mijn top 26. Voor elke letter van het alfabet een gloednieuw woord.

De top 26 van het nieuwe alfabet:

A – accultureren: (van mensen met verschillende culturele achtergronden) zich wederzijds aanpassen

B – brexit: vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (ontleend aan het Engelse brexit, een samentrekking van British en exit)

C – cultuurverrijker: (ironisch, minachtend) persoon van allochtone komaf die maatschappelijk onwenselijk gedrag heeft vertoond

D – digital native: iemand die opgegroeid is in het digitale tijdperk en daardoor vlot met computers, internet en sociale media omgaat

E – ekiden: (atletiek, ontleend aan het Japans) estafette op de weg voor teams van zes lopers die samen een marathon afleggen

F – filerat: (Belgisch-Nederlands, informeel) afkeurende benaming voor iemand die via een parkeerterrein of tankstation een deel van een file voorbijrijdt

G – gengewas: genetisch gemanipuleerd gewas

H – hoarding: (psychiatrie) verzamelwoede

I – internetmeme: afbeelding, cartoon, videofilm e.d. met een humoristische strekking op internet, die vaak gekopieerd en, al dan niet met kleine veranderingen, verspreid wordt. Meer weten?

J – juridificeren: tot iets juridisch, tot voorwerp van jurisdictie maken, onder rechtsregels brengen, een juridische vorm geven aan iets.
Synoniem: juridiseren

K – kleptocraat: dictator die zich persoonlijk verrijkt ten koste van zijn volk.
Bij uitbreiding: grootverdiener (scheldwoord). Meer weten?

L – lose-losesituatie: situatie waarbij onderhandelingen, projecten e.d. voor alle betrokkenen een ongunstige afloop hebben, verlies opleveren.
Antoniem: win-winsituatie

M – monodirectioneel: geschikt voor, gebruikmakend van communicatie of (data)transmissie in één richting (zenden of ontvangen).
Antoniem: bidirectioneel, multidirectioneel

N – nsfw: (internet) not suitable for work (bij een link geplaatst ter aanduiding dat deze informatie bevat, bijv. pornografische afbeeldingen, waardoor men de link beter niet kan openen onder werktijd, om problemen met de werkgever te voorkomen)

O – ondoenlijk: niet te doen.
• een bijna, haast ondoenlijke opgave
Synoniem: onmogelijk
Antoniem: doenlijk

P – phpd: pijntje hier, pijntje daar
• hij heeft last van phpd (hij heeft kwaaltjes en onbeduidende lichamelijke klachten)

Q – quarterpounder: (ontleend aan het Engelse quarter-pounder) extra dikke hamburger die een kwart pond weegt

R – ransomware: malware waarmee de toegang tot de computer van het slachtoffer wordt geblokkeerd, soms onder beschuldiging van illegaal internetverkeer, en waarvan de blokkade pas wordt opgeheven na betaling van een bedrag aan ‘losgeld’

S – scrunchie: elastiek met krullende stofrand om haar mee in een staartje te binden. Voorbeelden?
Synoniem: wokkel

T – twaiku: (samentrekking van Twitter en haiku) via Twitter verstuurde haiku

U – umfeld: (Duits) kring, milieu
• het economisch, maatschappelijk umfeld

V – vatenbom: met schroot en dynamiet gevuld olievat, dat vanuit een helikopter als wapen wordt afgeworpen en waarvan het effect enigszins vergelijkbaar is met dat van een brisantbom.
Synoniem: vatbom (Engels: barrel bomb)

W – wraakporno: voor privédoeleinden bestemde pornografische foto’s of filmpjes van een ex-geliefde, die men op internet publiceert als wraak op degene die de relatie heeft verbroken

X – X-thorax: longfoto

Y – yuanteken: het teken ¥. Meer weten?

Z – zoekmachineoptimalisatie: verrijking met informatie van een webpagina om deze hoog te laten scoren in de zoekresultaten van een zoekmachine.
Synoniem: SEO (search engine optimization)

Nog een gouden tip?

Had je graag alle nieuwe woorden op een rijtje? Tast toe en verrijk je taalkennis (.docx).

Timesaver! Doe je veel met teksten in MS Word? En gebruik je vaak de spellingcontrole? Download dan dit Worddocument met alle nieuwe woorden. Open het in MS Word en druk op F7. Voeg nu elk nieuw woord dat MS Word niet herkent meteen toe aan je woordenboek. Dan zijn jij en je spellchecker weer helemaal mee.